අයිසන් (ISON) ධුමකේතුව දකින්න නැගෙනහිරට එන්න

තාරකා විද්‍යාඥයින්  ශතවර්ශයේ ධූමකේතුව වශයෙන් හදුන්වනු ලබන අයිසන් (ISON) ධූමකේතුව මෙමස සිට ලංකාවේ  නැගෙනහිර පළාතට පමනක් පෙනෙනට පටන් ගෙන ඇති බව ප්‍රකාශ කිරිමත් සමග තාරකා විද්‍යාව පිළිබද උනන්දුව දක්වන පිරිස් අළුයම හතරට පමණ එම අවස්තාව දැක ගැනිමට සුදානම් වන අකාරය දක්නට ලැබිණ. අම්පාර ස්කයි ලවර්ස් තාරකා සංගමය මෙම ධූමකේතුව නැරඹිමට උත්සහ දැරිය විනාඩි තිහක පමන කාලයක් පමනක් පවතින් මෙම ධූමකේතුව ඉතා කුඩා බැවින් නැඹිමට නොහැකි විය . මෙම ධූමකේතුව පියවී ඇසන් නැරඹිය නොහැකි වු අතර දුරක්ෂ භාවිතා කරමින් එය නැරඹිය  හැකිය . සම්මත තාරකා නාමකරණය අනුව C/2012 S1 විදිහට දක්වන්න පුළුවන් මෙම ධුම කේතුව 2012 සැප්තැම්බර් 21 වනදා මුලින්ම මෙය සොයැගනු ලැබුවේ අන්තර්ජාතික ප්‍රකාශ විද්‍යාත්මක ජාලය (International Scientific Optical Network) නම් ආයතනයේ රුසියන් තාරකා විද්‍යාඥයින් දෙදෙනෙකු වන විටාලි නෙවස්කි (Vitali Nevaski) හා ආර්ටියොම් නොවිචොනොක් (Artyom Novichonok) විසිනුයි.

මෙම ධූමකේතුව පිලිබඳ විවිධ මත පලකල අතර සියළු තාරකා විද්‍යාඥයින් මෙය පිලිබඳ අවධානයෙන් පසුවෙයි. කලක් තිස්සේ බලාසිටි අයිසන් ධූමකේතුව 2013 නොවැම්බර් මාසය වෙද්දී පෘඨිවියේ කක්‍ෂයට ඇතුළු විය. විදේශිය තාරකා විද්‍යාඥයින්ට පහසුවෙන් මෙය ඡායාරූපගත කරන්න වගේම පියවි ඇසින් හැකියාව ලැබි ඇත. නොවැම්බර් 20න් පස්සේ ශ්‍රී ලංකාවාසීන්ට පාන්දර 4.30ට විතර නැගෙනහිර අහසේ කන්‍යා රාශියට (Virgo) අයත් දීප්තිමත් තාරකාව වන ස්පිකා (Spica) නම් තාරකාව අසල දකින්න පුළුවන් බව විද්‍යාඥන් පෙනවා දුන්නද 21 වන දින නැගෙනහිර පළාතේ අම්පාර රජ වැව් තාවුලෙදි මෙම ධුමකේතුව දැක ගැනිමට නොහැකි විය . අයිසන් ධූමකේතුව තම කක්‍ෂෙය් තවදඅරටත් ගමන් කරද්දි හිරුගේ රශ්මිය නිසා දීප්තිමත්ව දිලිසෙනු දැකිය හැකි බව පැවසෙන අතර මෙය දෙසැම්බර් මුල සති දෙකක කාලයක් අපට දැකිය හැකි වන බව තාරකා විද්‍යාඥන් පවසා සිටි.

2013 නොවැම්බර් 28 වනදා පමණ වන විට හිරුගේ පෘෂ්ඨයෙන් කිලෝමීටර 1,165,000ක් පමණ දුරින් තිබෙන මෙය කිලෝමීටර කීපයක විශ්කම්භයෙන් යුක්ත වෙනවා. මෙහි වේගය පැයට කිලෝමීටර 1,360,000 පමණ වන බවට විස්වාස කෙරේ.

මේ සියවසේ අවසන් ධූමකේතුව වන මෙය තව තවත් හිරුට ලඟාවෙද්දී වේගය වැඩිවන අතර හිරුගේ රශ්මිය නිසා හා ඇකිවන ඝට්ඨනය නිසා මෙය පුපුරා යා හැකි බවටත් අනාවැකි පලකෙරෙනවා. මෙය පුපුරා ගියහොත් එහි බලපෑම පෘථිවිවාසීන්ටත් ඇතිවිය හැකි බව තාරකා විද්‍යාඥයින්ගේ මතයයි.

මෙම ධුම කේතුව පිළිබද සොයා බැලිම සදහා එච්.ආර්.අරුණ භණ්ඩාර පි.එස්. චාමර සුලක්ෂක්චන ඩි.එම්. සෙනවිරත්න එම් සෙනවිරත්න ජි.කේ.ගනේගෙදර ටි.එල් දර්ශන තරංග  කේ.එච්.සුජිත් කුමාර යන සාමාජිකයින් එක්ව සිටිහ.

                                                                            @චන්දන ලියන ආරච්ච්